Nieustannie pogarszająca się jakość powietrza jest wynikiem wielu czynników, wśród których istotną rolę odgrywają m.in. szkodliwe substancje wydobywające się z kominów gospodarstw domowych. Urządzenia grzewcze niespełniające norm emisyjności, w których proces spalania odbywa się w sposób mało efektywny, prowadzą do powstawania zanieczyszczeń negatywnie wpływających na stan środowiska naturalnego oraz zdrowie ludzi. Odpowiedzią na pojawiające się wyzwania są wprowadzane regulacje prawne, wśród których najistotniejsza jest norma PN-EN 303-5. Co to znaczy i jakie skutki dla użytkowników urządzeń grzewczych wprowadza ten dokument? W dalszej części tekstu przybliżamy wiele szczegółów.

Co oznacza norma PN-EN 303-5?

Norma PN-EN 303-5 określa dokładnie wymagania, jakie muszą spełniać urządzenia grzewcze, wykorzystujące paliwo stałe (np. drewno, węgiel). Dokument ten jest częścią serii europejskich norm dotyczących kotłów i zawiera specyfikacje dla urządzeń o mocy nominalnej nie przekraczającej 500 kW. Kotły w myśl przepisów mogą być przeznaczone wyłącznie do ogrzewania w instalacjach grzewczych, gdzie nośnikiem ciepła jest woda (jej temperatura nie może przekraczać temperatury wynoszącej 110° Celsjusza). Podczas eksploatacji maksymalne ciśnienie robocze nie może przekraczać 6 bar.

Co oznacza norma PN-EN 303-5:2012? Pełna nazwa brzmi: Kotły grzewcze – część 5: Kotły grzewcze na paliwa stałe z ręcznym i automatycznym zasypem paliwa o mocy nominalnej do 500kW. Terminologia, wymagania, badania i oznakowanie. W treści określono szczegółowe wytyczne, które odnoszą się do projektowania, konstrukcji, wykonania i eksploatacji kotłów. Precyzyjnie wskazano wymagania dotyczące wydajności kotłów i norm emisji substancji szkodliwych do atmosfery, a dokładnie tlenku węgla, substancji smolistych, pyłów. Wskazano dokładnie wartości dotyczące emisji tlenku węgla, lotnych związków organicznych (OCG) oraz pyłu. Celem wprowadzenia normy PN-EN 303-5 było zapewnienie bezpiecznej i efektywnej pracy urządzeń grzewczych oraz ograniczenie negatywnego wpływu na stan środowiska naturalnego. W przepisach wprowadzono także podział urządzeń ze względu na sposób podawania paliwa (załadunek automatyczny lub ręczny) oraz pod kątem rodzaju wykorzystywanego paliwa, uwzględniając biopaliwa oraz paliwa kopalne.

Norma pieca PN-EN – 303-5 jaka to klasa?

Pierwsza wersja normy PN-EN 303-5 została wdrożona w 2002 roku. Wówczas wprowadzone zostały klasy kotłów: 1, 2 i 3. W 2012 roku zaktualizowano normę, efektem czego dopuszczono do użytku kotły klasy 3, 4 i 5. W praktyce oznacza to, że nie użytkuje się już urządzeń klasy 1 i 2, ponieważ są nieefektywne i nieekologiczne. To obecnie nazywane kopciuchy lub śmieciuchy, określane również kotłami bezklasowymi. Klasa 3 jeszcze kilka lat temu była najwyższą, a dzisiaj obejmuje najmniej efektywne i nieekologiczne urządzenia. Klasa 4 z kolei opisuje kotły średnie, do których zalicza się starsze piece podajnikowe na węgiel oraz kotły zasypowe dolnego spalania.

Od 1 lipca 2018 roku w Polsce można kupić wyłącznie kotły klasy 5, które posiadają certyfikat wydany przez jedno z akredytowanych laboratoriów (dodajmy, że wcześniej przeprowadzenie takich badań było wyłącznie dobrą wolą producenta). Są to urządzenia emitujące ponad 90% mniej zanieczyszczeń niż użytkowane jeszcze do niedawna kotły klasy 1, 2, a nawet 3. Nietrudno się domyślić, że im wyższa klasa, tym lepsze parametry posiada konkretne urządzenie. Dodajmy, że norma PN-EN 303-5 określa nie tylko wymagania dotyczące pieca, ale także całego sprzętu wpływającego na zastosowane systemy bezpieczeństwa. Obecnie (od 2021 roku) obowiązuje norma kotła PN-EN 303-5, która z kolei jest aktualizacją normy EN 303-5:2012. Zmiany obejmują wymagania dotyczące emisji i sprawności kotłów na paliwa stałe. Wartości emisji zostały obniżone, aby zredukować wpływ szkodliwych substancji na stan środowiska naturalnego.

Norma pieca PN-EN 303-5 oznacza w praktyce nie tylko wyższą sprawność pracy i niższy poziom emisji szkodliwych zanieczyszczeń do środowiska, ale także przekłada się na zdecydowanie wyższy komfort użytkowania. Co więcej, klasa kotła PN-EN 303-5 oznacza również, że urządzenie zostało starannie zaprojektowane i wykonane z materiałów wysokiej jakości. Dzięki temu również możliwe jest lepsze wykorzystanie paliwa. Konstrukcja nowoczesnych urządzeń jest zdecydowanie bardziej masywna, co wynika głównie z obecności elementów wpływających na zwiększenie wydajności i optymalnego spalania materiału grzewczego.

Czy kocioł spełnia normę PN-EN 303-5 – jak sprawdzić?

Zastanawiasz się, czy piec w Twojej kotłowni spełnia normę PN-EN 303-5? Tę informację możesz łatwo sprawdzić. Jeśli kocioł wpisuje się w aktualnie obowiązujące standardy, taką informację znajdziesz na tabliczce znamionowej. Powinieneś znaleźć tam zapis, że urządzenie spełnia wymogi klasy 3., 4. lub 5. według normy PN-EN 303-5. Kotły klasy 3. są urządzeniami dopuszczonymi do użytkowania, jednak wyłącznie przez określony czas. W kolejnych województwach wprowadza się przepisy nakazujące wymianę starych urządzeń na nowe, spełniające określone wymogi. Kotły klasy 5. charakteryzują się zdecydowanie wyższymi parametrami, co przekłada się na wielokrotne obniżenie poziomu emisji tlenku węgla, lotnych związków organicznych i pyłów w porównaniu do innych pieców.

Czy teraz możesz już spać spokojnie bez obaw, że czeka Cię wymiana pieca? Faktycznym dowodem, że urządzenie w Twojej kotłowni wpisuje się w aktualne normy, jest certyfikat. Taki dokument powinien być dostępny u producenta, np. na stronie internetowej. Wydawaniem certyfikatów będących potwierdzeniem spełnienia normy PN-EN 303-5 zajmują się akredytowane laboratoria, a decyzję podejmuje się na podstawie przeprowadzanych testów. Ustalono, że wszystkie państwa członkowskie Unii Europejskiej są zobowiązane, aby wyznaczyć jedną krajową jednostkę akredytującą. W naszym kraju jest to Polskie Centrum Akredytacji.

Klasa kotła wg PN-EN 303-5 zakłada, że urządzenie będzie pracować z minimalną sprawnością wynoszącą:

1. 73% dla kotłów 3. klasy,
2. 82% dla kotłów 4. klasy,
3. 88% dla kotłów 5. klasy.

Wyższy poziom sprawności przekłada się bezpośrednio na ograniczenie strat energii! Zauważmy, że sprawność ta wymagana jest wyłącznie w przypadku kotłów pracujących z mocą nominalną. W tym miejscu warto wspomnieć o Ecodesign, nazywanym również Ekoprojektem, który uwzględnia pracę na mocy niższej niż nominalna. Wprowadza zatem obok omawianej normy konieczność sezonowego sprawdzania efektywności pracy i emisji zanieczyszczeń. Ecodesign jest projektem obejmującym wszystkie kotły, które wprowadzane są do obrotu i użytkowane na terenie Unii Europejskiej. Od 1 stycznia 2020 roku na rynku mogą znaleźć się wyłącznie kotły spełniające wymagania 5 klasy, które dodatkowo spełniają wymagania Ekoprojektu. Na skutek wprowadzonych regulacji producenci zostali zmuszeni do wycofania części urządzeń grzewczych ze swojej oferty.

Należysz do grona osób, które w najbliższym czasie będą zobowiązane do wymiany kotła? Masz wątpliwości, jakie urządzenie wybrać? Ważną informacją dla Ciebie jest fakt, że obecnie w naszym kraju do sprzedaży dopuszczone są wyłącznie kotły 5. klasy. Biorąc pod uwagę, że w ciągu najbliższych lat również urządzenia 3. i 4. klasy muszą zostać wymienione na nowsze modele (według dat umieszczonych w uchwałach antysmogowych dla wszystkich województw), inwestycja w piec inny niż 5. klasy nie miałaby sensu, a przy tym byłaby niezgodna z prawem. Jeśli szukasz niezawodnych urządzeń, które spełniają wszystkie normy i wymagania stawiane przed sprzętami w tej kategorii, poznaj ofertę przedsiębiorstwa Kamen. Jako doświadczony producent kotłów oferujemy wyłącznie urządzenia wydajne, bezpieczne i niemal bezobsługowe. Klienci mogą użytkować kotły zasypowe (z ręcznym podajnikiem) na węgiel lub drewno oraz z automatycznym załadunkiem paliwa na pellet lub ekogroszek. Mamy świadomość, że decyzja o zakupie nowego urządzenia grzewczego nie jest zadaniem prostym, a co więcej, wiąże się z inwestycją na lata. Doskonale wiemy, że osoby zainteresowane zakupem często nie mają specjalistycznej wiedzy dotyczącej zasad działania kotła, ani norm, jakie powinien on spełniać. Dlatego warto zdecydować się na urządzenie z oferty rzetelnego producenta, aby mieć pewność, że możemy mu zaufać i otrzymamy kocioł, który spełnia wszelkie wytyczne.

Norma PN-EN 303-5:2012 – co jeszcze powinieneś wiedzieć? Poznaj aktualności!

Chcąc dostarczyć Ci kompletu informacji na temat aktualnie obowiązujących przepisów, wspomnimy jeszcze o planowanych zmianach, które będą obowiązywać już w jesieni 2023. Nowa norma, czyli PN-EN 303-5:2021 (obecna jest z 2012 roku) teoretycznie nie wnosi żadnych istotnych zmian. Główna zmiana to wpisany w normę obowiązek spełniania przez urządzenia wymagań projektu Ecodesign, jednak nie jest to nowością, gdyż od 2020 roku było to już wymagane przez odrębne przepisy. Na czym zatem polegają zmiany w praktyce? Główna wątpliwość dotyczy tego, czy kotły, które spełniają obecnie wszystkie normy i są dopuszczone do sprzedaży oraz użytkowania, automatycznie będą spełniać nową normę.

Warto dokładnie zapoznać się z terminami wymiany urządzeń grzewczych, jakie obowiązują w Twoim miejscu zamieszkania, ponieważ za niedostosowanie się do przepisów grozi kara pieniężna. W Twoim domu może pojawić się kontrola, która zweryfikuje, czy posiadana instalacja grzewcza spełnia wymagania, jakie zakłada norma PN-EN 303-5. Jeżeli w Twojej kotłowni wciąż obecny jest piec śmieciuch, przygotuj się na karę wynoszącą nawet do 5 tys. zł! Z roku na rok dostępność coraz nowszych urządzeń się poprawia i klienci mogą kupić urządzenie grzewcze idealne dostosowane zarówno do obowiązujących norm, jak i potrzeb budynku oraz własnych oczekiwań (m.in. pod względem obsługi).